Collage van verlangens

het boek Samples #01

Samples #01, de catalogus in zakformaat van architect Tom Frantzen (1971), bevat een keuze uit zijn werk, variërend van tapijt tot villa en van stedenbouwkundig plan tot stoeptegel. Al mag de schaal van het werk dan aardig uiteenlopen, de benadering van Frantzen is steeds dezelfde: hij doorgrondt de vooronderstellingen die aan een opgave ten grondslag liggen als een crime scene investigator. Deze conceptuele manier van werken ontrafelt een opdracht tot de kleinste fragmenten, samples, waarbij zelfs onvermoede verlangens aan de oppervlakte komen. Net als bij hiphop muzikanten culmineert dit in volstrekt nieuwe composities. Zijn werk bevat statements over cultuur en geschiedenis en telkens wordt het wiel opnieuw uitgevonden, dat incidenteel opeens vierkant blijkt te zijn.

'Low Budget Xtension biedt perspectief op een extra etage door middel van een tapijt met een trompe-l'oeil-trap. Het in 2002 gerealiseerde woonhuis 'XYZ' is een minimale woning die de maximale kavelmaten benut in de breedte, de diepte en de hoogte. Hij combineert de droom van de stedenbouwer -compact wonen in hoge dichtheid- en die van de woningkoper -een vrijstaande woning met vrij zicht- in de 'Villa Horizon' waar iedereen zijn uitzicht op de horizon naar persoonlijke smaak kan inrichten zonder dat het anderen schaadt. Zijn ideeën reiken nog verder in 'Projectie' waar bollenvelden ook in de winter hun kleur behouden door kleurstoffen aan de pesticiden toe te voegen die de bollentelers gebruiken. Een ontwerp voor een Marokkaans centrum in Gouda beslaat precies 6% van de ruimte van de stad - evenveel als het percentage Marokkaanse bewoners. Niet een bepaalde stijl vormt de rode draad door zijn werk maar een strategie. Frantzen neemt de (impliciete) eisen van een opgave bloedserieus maar door buiten het obligate kader en karakter van het gevraagde te treden, zijn de resultaten altijd verrassend en op het eerste gezicht soms zelfs absurd. Zijn universum biedt een hele nieuwe kijk op zo ongeveer alles om ons heen.

Architectuurpresentaties bestaan traditioneel uit de heilige viereenheid van een foto van het gerealiseerde gebouw, een maquettefoto, een bouwtekening en een tekst. In dit fraaie boekje worden alle ontwerpen gepresenteerd als autonome objecten, zoals het kunstwerken betaamt.

Renée Borgonjen