architectuur recensie:
Wim De Wagt
Wat is de overeenkomst tussen dada, hiphop en house? Wie het weet heeft de sleutel tot de denkwereld van Tom Frantzen in handen. Ideeën zijn voor deze jonge, zefbewuste architect van evenveel belang als waar het in zijn vak eigenlijk om te doen is, namelijk gebouwen. En als hij ergens een hekel aan heeft, dan zijn het wel de clichés, waar veel van zijn collega's zich volgens hem aan bezondigen.
Frantzen (geboren in 1971) studeerde drie jaar geleden af aan de Technische Universiteit Eindhoven en runt nu een eenmansbureau in Utrecht. Vorig jaar werd zijn nog kleine oeuvre bekroond met de Charlotte Köhlerprijs, een belangrijke prijs voor beginnende kunstenaars. Voor het ABC,was dit aanleiding hem uit te nodigen voor een tentoonstelling.
Frantzen: "Als je aan mij vraagt een huis voor je te ontwerpen, wil ik eerst weten waarom je bij mij bent terechtgekomen. Mijn werk is niet vormvast. Ik streef geen oeuvre na dat gebaseerd is op stilisme, maar op mentaliteit. Met mentaliteit bedoel ik moraalloos een opdracht analyseren. De opdracht zo letterlijk nemen dat de verwachting ontwricht raakt. De bedoeling loskoppelen van het resultaat".
"Veel mensen, zowel architecten als opdrachtgevers, denken in clichés als ze het over architectuur hebben.
"Er wordt te veel in vormclichés ontworpen. Te veel gevestigde architectenbureaus draaien op een herkenbaar handschrift. Terwijl er in deze tijd juist een cultuur van snel wisselende beelden heerst, gevoed door de media. En mijn generatie kan daargoed mee omgaan. De architect neemt als het ware deel aan een rollenspel. Bij de ene opdrachtgever gedraagt hij zich als kunstenaar, in het bijzijn van de andere is hij een zakenman. Daar past geen handschrift bij."
"Het betekent bovendien dat elke opgave een intellectuele opgave is. Elke keer moet een architect weer uitvinden welke vorm of stijl het meest geschikt is. De architect Rem Koolhaas, die ik zeer bewonder, is één van de weinigen die zich hierover uitlaat. De architect als kameleon. Daarom zijn ook hiphop house-muziek voor mij zulke belangrijke referenties. Alleen sample ik geen geluiden, maar beelden. Sinds dada is de collage de belangrijkste culturele techniek."
"Ik zie veel architecten altijd maar met de hoofdletter A over hun vak praten. Maar voor mij is architectuur niet het hoogste goed. Ideeën vind ik minstens zo belangrijk als het eindresultaat, een bouwwerk. Het traject dat hier naartoe leidt zie ik als een zelfstandig proces. Je kunt ook met architectuur bezig zijn zonder iets te bouwen."
"Als zelfstandig architect voer ik op dit moment vooral kleine opdrachten uit. Maar ik zou absoluut meer en grotere projecten willen doen. Ik heb het gevoel dat dat wel komt. Maar ik doe liever niets dan me te moeten compromitteren. Ik stel de dingen zo makkelijk en simpel dat opdrachtgevers er van terugschrikken." . "Natuurlijk vind ik het zonde dat er van wat ik namens mijn eigen bureau ontworpen heb nog niets is uitgevoerd. Het zouden stuk voor stuk goede gebouwen zijn geweest. Een school in Limburg bijvoorbeeld vroeg mij om een luifel zonder fundering, want een fundering is altijd zo kostbaar. Toen heb ik een opbláasbare luifel bedacht. Of die is uitgevoerd? Tuurlijk niet!" "Maar het gebeurt heus wel een keer dat er wel iets van mij wordt gebouwd. Mijn ideeën worden steeds beter en de ontwerpen die ik maak zijn echt wel realistisch. Want ik geef niet toe aan de verlangens van mensen, ik maak ze waar. ja, mijn werk zit vol paradoxen."