Tom Frantzen levert geen inspiratie,
Tom Frantzen maakt concepten

Over de rol van concepten in een ontwerpproces bestaan nog weleens misverstanden. Welnu, een concept is geen idee, dit is namelijk een in de geest levende denk- of zienswijze, die over het algemeen de grondslag vormt voor een bepaalde handeling. Het concept is ook geen plan of zelfs voorlopig plan, in dit plan staat aangegeven de manier waarop iets ten uitvoer moet worden gebracht. Een concept is de confrontatie van de voorwaarden van een bepaald idee met de beperkingen van een bepaalde context. Het is de tijd/ruimte neerslag van het idee, en is dus, geen verhaal, geen symbool en zeker geen inspiratie, maar kan dat natuurlijk wel worden. Inspiratie wordt door ontwerpers vaak aangevoerd als verantwoording van bepaalde keuzes die zich niet onmiddellijk uit het concept laten verklaren. Daarmee is de verwijzing naar inspiratie over het algemeen een signaal voor het gebrek aan thematische beheersing.
Deze inspiratie eindigt om verschillende redenen ook nog vaak als illustratie in het uiteindelijke ontwerp. Een spanningsvolle constructie, die in een wankel evenwicht lijkt te zijn, is gedoemd niet serieus genomen te worden. We kennen allemaal de stringente eisen die aan de statische kwaliteiten van een gebouw worden gesteld, zodat deze inspiraties enkel kunnen uitmonden in superstabiele, maar tegelijkertijd wankelheid suggererende gebouwen.

Zo hebben de opstellingen van staalplaten van de kunstenaar Richard Serra in verschillende musea mij ook nooit het signaal van gevaar kunnen. geven, het kwam nooit in me op dat de spanning van ‘het wankele evenwicht tussen machtige staalplaten’ de belangrijkste bedoeling van het werk zou kunnen zijn. Domweg omdat ik weet dat de verzekering van het museum dat nooit zou goedkeuren.
Tom Frantzen wendt geen inspiratie voor in zijn ontwerpen maar legt een intelligente intuïtie in het omgaan met voorwaarden aan de dag. Uitgangspunten voor zijn werk vindt hij in de voorwaarden van de alledaagse werkelijkheid. In plaats van hoop te vinden in een utopie die zich ergens voorbij de alledaagse werkelijkheid zou moeten afspelen, probeert hij hoop in het alledaagse van het nu te ontdekken. Hij manifesteert zich niet meer door zich buiten de maatschappij op te stellen, maar juist door te innoveren van binnenuit. Kerngedachte hierbij is dat het beste antwoord op een bepaalde vraag niet meer verzonnen hoeft te worden maar in onderdelen reeds lang aanwezig is. Gevraagd is enkel een geniale assemblage.

Diverse voorbeelden hiervan kunnen we in dit boek zien. Het is de conceptcouveuse van Tom Frantzen. Maar zelfs de mooiste baby kan enkel uitgroeien tot een gedrocht wanneer hij opgesloten blijft. Ik wil dan ook iedereen aansporen Tom's babies te adopteren en zijn concepten uit te zaaien, omdat er mooie dingen gemaakt moeten worden. De tijd is er rijp voor.

Hans Venhuizen
beeldend kunstenaar te Rotterdam