door Bernard Hulsman
AMSTERDAM, 19 JUNI ,,Hiphoppers gebruiken de belangrijkste
creatieve techniek van de laatste twintig jaar: het kopieren. Met al bestaande stukken muziek creeren hiphoppers volstrekt nieuwe composities. Ze nemen samples uit nummers van anderen en herschikken die, soms in bewerkte vorm, in een andere context, zodat ze een nieuwe, eigen betekenis krijgen."
Voor de architect Tom Frantzen (29) is hiphop een belangrijke
inspiratiebron. Het motto van van zijn boekje "tom frantzen greatest hits", dat een overzicht geeft van tien jaar studie en werk, is: Dopetracks kick the pure facts, een citaat uit een nummer van Gangstarr. ,,Mijn credo is Hiphopslang en betekent niet meer dan: goede nummers bezingen de realiteit", schrijft hij. ,,Het woord kick geeft hierbij de dubbelzin
nigheid aan: goede nummers geven de realiteit ook een trap na."
In 1997 kreeg Frantzen de Charlotte Kohler Prijs, een aanmoedigingsprijs voor jonge beeldende kunstenaars, vormgevers
en architecten, voor zijn in hoofdzaak theoretische werk.
In hetzelfde jaar begon hij zijn eigen architectenbureau, sinds 1 januari 2000 (red: tot juni 2002) werkt hij
samen met Jeroen van de Ven onder de naam TARRA en houdt zich bezig met woningen, kantoren en
stedenbouwkundige ontwerpen. Onlangs werd zijn eerste bouwwerkopgeleverd, een vogelobservatiehut in een natuurgebied in Amerongen.
,,Er bestaan overeenkomsten tusson hiphop en het dadaisme uit het begin van de eeuw. Dadaisten maakten ook gebruik van samples. Kurt Schwitters raapte gewone, betekenisloze dingen van de straat op en combineerde die tot collages, waardoor ze een betekenis kregen. En net als de hiphop bestond dada uit politieke en apolitieke kunstenaars. Een groep als Public Enemy, die steeds racisme en de blanke overheersing aanklaagt, kun je vergelijken met een politieke dadaist als Huelsenbeck. Maar een rapper als GURU van Gangstarr houdt zich, net als Schwitters, helemaal afzijdig van politiek.
Popart, met kunstenaars als Andy Warhol, is de derde stroming van de twintigste eeuw die gebruik maakte van het kopieren en de ready made. Dit maakt de ready made tot de belangrijkste creatieve techniek van de twintigste eeuw. ,,In de tijd van Michelangelo was kopieren de basis van de kunst. Maar nu heeft kopieren een slechte naam, ook in de architectuur, hoewel dit de kunst bij uitstek is waarin voortdurend van alles wordt gekopieerd. Inspiratie is een begrip waar ik een afkeer van heb. In mijn werk maak ik regelmatig gebruik van kopieren. Zo heb ik eens een sample uit het werk van MVRDV gebruikt en toen aan Jacob van Rijs, een van de drie architecten van MVRDV, om permissie voor het gebruik ervan gevraagd en gekregen.
,,Niet een bepaalde stijl vormt de rode draad van mijn werk, maar een strategie, ik probeer juist aan een stijl te ontkomen. Uitgangspunt is dat de wensen van de opdrachtgever uiterst letterlijk worden genomen. De opdracht wordt geanalyseerd en uiteengerafeld tot fragmenten, tot samples. Vervolgens worden alle verlangens, alle samples geassembleerd tot een soort collage die helemaal bestaat uit doodnormale oplossingen voor die verlangens maar als combinatie toch onverwacht en soms zelfs absurd is. Zo ontstaat er een ontwerp dat helemaal voldoet aan de vaak alledaagse wensen van de opdrachtgever, maar toch, net als een hiphopnummer, nieuw is."